بررسی تحمل ژنوتیپ های گندم نان (triticum aestivum l.) به تنش خشکی انتهای فصل بر اساس برخی صفات زراعی

تنش خشکی انتهای فصل باعث کاهش عملکرد گندم در بسیاری از مناطق ایران می­شود. با انتخاب ارقام متحمل می­توان خسارت این تنش را کاهش داد. ژنوتیپ­های ws-82-9، سیروان، ws-86-14، پیشتاز، پارسی، بک کراس روشن، ارگ، روشن، پیشگام، الوند و مهدوی طی دو سال زراعی 1392-1390 در منطقه اصفهان در دو شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی آخر فصل از نظر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و وزن هزار دانه مطالعه شد. تنش خشکی باعث کاهش صفات گردید و شدت تنش (si) برای صفات فوق به ترتیب 501/0، 259/0، 325/0 و 424/0 بود. ژنوتیپ­ها از نظر همه صفات تفاوت داشتند. تعداد 11 شاخص­ تحمل و حساسیت به تنش و میانگین رتبه هر ژنوتیپ برای شاخص­ها محاسبه شد. از نظر عملکرد دانه، ارقام پیشگام، سیروان، الوند و لاین ws-86-14 به ترتیب چهار ژنوتیپ متحمل و رقم روشن حساس­ترین ژنوتیپ بود. شاخص­های mp، gmp، sti، hm و msti(k1) با عملکرد دانه در هر دو شرایط تنش و عدم تنش همبستگی مثبت و معنی­دار داشت. همبستگی مثبت و معنی­دار عملکرد دانه با شاخص برداشت، اهمیت توجه به این صفت را نشان داد. از نظر شاخص برداشت، لاین ws-86-14 و رقم روشن به ترتیب متحمل ­­­ترین ‍و حساس­ترین ژنوتیپ بود. رقم های پیشگام و سیروان برای کاشت در مناطق مشابه که احتمال وقوع تنش خشکی در انتهای دوره رشد گندم وجود دارد توصیه می­گردد.